„Słowo ważna rzecz” wystawa z okazji Roku Reformacji

W Galerii Stary Ratusz WBP odbył się wernisaż wystawy pt.: „Słowo ważna rzecz” zorganizowanej przez naszą instytucję z okazji obchodów Roku Reformacji. Wystawę uzupełniła prezentacja starych druków z okresu reformacji z naszej kolekcji. Podczas wernisażu wystąpili goście: ks. biskup Rudolf Bażanowski, ks. Tomasz Garwoliński oraz Członek Zarządu Województwa Marcin Kuchciński, który przekazał naszym czytelnikom ręcznie numerowany reprint pierwszego wydania Kancyonału Pruskiego autorstwa ks. Jerzego Wasiańskiego z Nidzicy, który ukazał się nakładem drukarni Jana Henryka Hartunga w  1741 roku w  Królewcu. Do reprintu załączono opracowanie historii Kancjonału dwóch autorów profesora Janusza Jasińskiego i profesora Janusza Małłka oraz jako aneks zapis cyfrowy na płycie kancjonału po wszystkich uzupełnieniach o  pieśni aż do ostatniego z  1911 roku.

 

SŁOWO WAŻNA RZECZ – wystawa z okazji obchodów Roku Reformacji. Stare druki z okresu reformacji są dziś świadectwem wymiany myśli oraz ożywionych dyskusji, które zainicjowały wiele zmian w XVI-wiecznej Europie. Mówią nam nie tylko o rozważaniach ówczesnych teologów, ale przede wszystkim dowodzą wpływu ruchu reformatorów na rozwój kultury słowa, języka i druku w wielu krajach. Niewielka, ale cenna kolekcja zabytków piśmiennictwa z tego okresu znajduje się także w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Olsztynie. W oparciu o nią przygotowaliśmy okolicznościową wystawę, którą mamy przyjemność Państwu zaprezentować.

Źródłem Reformacji zapoczątkowanej przez katolickiego augustiańskiego mnicha i doktora teologii ks. Marcina Lutra była Biblia i poważne potraktowanie jej poselstwa. W centrum biblijnego przesłania pozostaje Chrystus i Jego Ewangelia. Przyjęcie tej prawdy prowadzi do odnowy – do zmiany formacji duchowej, a przez to i postawy życiowej człowieka.

Przetłumaczenie przez Lutra Biblii na język niemiecki, aby mogła być czytana w każdym domu, a także napisanie Śpiewnika dla ludu z wieloma nowymi pieśniami, wprowadzenie ich do liturgii, przyczyniło się do ożywienia pobożności i rozwoju kultury. Biblia i pisma reformatorów były drukowane oraz rozpowszechniane, co sprzyjało krzewieniu się czytelnictwa i rozwojowi szkolnictwa. Reformacja z jej pismami inicjowała rozkwit kultur i podniosła rangę języków narodowych.
bp. Rudolf Bażanowski

Reformacja była drugą, obok humanizmu, siłą kształtującą rozwój cywilizacji europejskiej w XVI wieku. Rozpoczęty przez Marcina Lutra w Niemczech ruch uległ radykalizacji, dlatego nazwano go reformacją, a nie reformą Kościoła. Nauka Lutra wyzwoliła także ogromne siły społeczne i polityczne.
Książęta niemieccy widzieli w reformacji m.in. dodatkową szansę rozszerzenia i umocnienia swej władzy terytorialnej kosztem cesarstwa i Kościoła. Bogaci mieszczanie chcieli zmniejszenia przywilejów duchowieństwa, a zwiększenia swoich uprawnień w Kościele. Reformacja stała się więc nie tylko ruchem religijnym, ale także społecznym i politycznym.
Zasługą reformacji było powstawanie tłumaczeń Biblii na języki narodowe. Biblia brzeska (Radziwiłłowska), przetłumaczona przez polskich protestantów, była jednym z pierwszych przekładów na języki narodowe (1563). Nieco wcześniej powstało katolickie tłumaczenie na język polski, zwane Biblią Leopolity (1561). Trwałym dziedzictwem polskiej reformacji jest powstanie bogatej literatury, głównie religijnej w języku polskim, co skutkowało rozwinięciem i upowszechnieniem języka literackiego. Protestantami było wielu prekursorów polskiej literatury, m.in. Mikołaj Rej. Dzięki reformacji ożywiło się i wzbogaciło także piśmiennictwo katolickie, kontrreformacyjne, które musiało skutecznie konkurować z literaturą protestancką.
ks. Tomasz Garwoliński