Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Olsztynie

  • Moje konto
  • Kontakt
  • Godziny otwarcia
  • PJM
  • FAQ
logologo
  • START
  • KATALOG I BAZY
    • Katalog online
    • Bibliografia Warmii i Mazur
    • Wszystkie katalogi i bazy
    • Biblioteka Cyfrowa
    • Academica
    • Dokumenty życia społecznego
    • Leksykon Kultury Warmii i Mazur
    • Wykazy czasopism
      • Wykaz czasopism dostępnych w Czytelni
      • Wykaz czasopism dostępnych w Muzotece
      • Wykaz czasopism ze zbiorów Dokumentów Życia Społecznego
    • e-zasoby
      • Legimi
      • Empik Go
      • IBUK Libra
      • Biblioteka Cyfrowa
      • Academica
      • Inforlex
      • Libra Light
      • Ameryka w Twojej Bibliotece
      • Biblioteka niemiecka
    • Bazy tematyczne
      • Bibliografia Warmii i Mazur
      • Leksykon Kultury Warmii i Mazur
      • Studenckie Pogotowie Książkowe
      • Bibliografia Opracowań Literackich
      • Recenzje filmów
      • Artykuły nieregionalne
    • Nowości w zasobach
  • O BIBLIOTECE
    • Godziny otwarcia
    • Działy
      • Kontakt
      • Wypożyczalnia Główna i Międzybiblioteczna
      • Czytelnia
      • Pracownia Regionalna i Informatorium
      • Piątka – Biblioteka Dzieci i Młodzieży
      • Muzoteka
      • Dział Promocji
      • Dział Analiz i Współpracy z Regionem
      • Dział Automatyzacji Procesów Bibliotecznych
      • Dział Gromadzenia i Opracowania Zasobów
      • Dział Organizacyjno–Administracyjny
      • Pracownia Konserwacji Zbiorów Zabytkowych
      • Pracownia Starych Technik Drukarskich
    • Informacje ogólne
    • Historia, patronka
    • Galeria Stary Ratusz
    • Publikacje
      • Bibliografia Warmii i Mazur
      • Bibliotekarz Warmińsko-Mazurski
      • VariArt
      • Wydawnictwa WBP
    • Statut
    • Regulaminy
    • Nagrody
    • Wawrzyn
    • Projekty
      • Projekty realizowane
      • Projekty zakończone
  • OFERTA
    • Oferta edukacyjna
    • Oferta kulturalna
      • Wystawy
      • Spotkania autorskie
      • Dyskusyjny Klub Książki
      • Podróżniczy Klub „Południk”
      • Zagraj z nami w gry bez prądu
    • Wypożyczalnia Międzybiblioteczna
    • Digitalizacja
      • Skaner mobilny
      • Klaster WMBC
    • Oferta dla osób z dysfunkcją wzroku
      • Informacje
      • Audiobooki
      • Dokumenty dźwiękowe
      • Czasopisma dźwiękowe
      • Lista książek w plikach tekstowych
      • Wielka Litera
      • Filmy z audiodeskrypcją
    • Usługi
      • Wydruki, ksero
      • Usługi introligatorskie
      • Wynajem sal
    • Kawa w Bibliotece
  • WYDARZENIA
    • Kalendarium WBP
    • Wydarzenia bibliotek publicznych woj. warmińsko-mazurskiego
  • DLA CZYTELNIKÓW
    • Jak zostać użytkownikiem?
    • Zasady korzystania ze zbiorów
    • Oferta biblioteki w PJM
    • Moje konto
    • Nowości w zasobach
    • Regulaminy
    • Blogosfera
    • Lokalizacje
    • Konkursy
    • Wydarzenia bibliotek publicznych woj. warmińsko-mazurskiego
  • DLA BIBLIOTEKARZY
    • Aktualności
    • Szkolenia i konferencje dla bibliotekarzy
    • Do wypożyczenia
    • Statystyka i badania
    • Materiały metodyczne
    • Sieć biblioteczna
  • START
  • KATALOG I BAZY
    • Katalog online
    • Bibliografia Warmii i Mazur
    • Wszystkie katalogi i bazy
    • Biblioteka Cyfrowa
    • Academica
    • Dokumenty życia społecznego
    • Leksykon Kultury Warmii i Mazur
    • Wykazy czasopism
      • Wykaz czasopism dostępnych w Czytelni
      • Wykaz czasopism dostępnych w Muzotece
      • Wykaz czasopism ze zbiorów Dokumentów Życia Społecznego
    • e-zasoby
      • Legimi
      • Empik Go
      • IBUK Libra
      • Biblioteka Cyfrowa
      • Academica
      • Inforlex
      • Libra Light
      • Ameryka w Twojej Bibliotece
      • Biblioteka niemiecka
    • Bazy tematyczne
      • Bibliografia Warmii i Mazur
      • Leksykon Kultury Warmii i Mazur
      • Studenckie Pogotowie Książkowe
      • Bibliografia Opracowań Literackich
      • Recenzje filmów
      • Artykuły nieregionalne
    • Nowości w zasobach
  • O BIBLIOTECE
    • Godziny otwarcia
    • Działy
      • Kontakt
      • Wypożyczalnia Główna i Międzybiblioteczna
      • Czytelnia
      • Pracownia Regionalna i Informatorium
      • Piątka – Biblioteka Dzieci i Młodzieży
      • Muzoteka
      • Dział Promocji
      • Dział Analiz i Współpracy z Regionem
      • Dział Automatyzacji Procesów Bibliotecznych
      • Dział Gromadzenia i Opracowania Zasobów
      • Dział Organizacyjno–Administracyjny
      • Pracownia Konserwacji Zbiorów Zabytkowych
      • Pracownia Starych Technik Drukarskich
    • Informacje ogólne
    • Historia, patronka
    • Galeria Stary Ratusz
    • Publikacje
      • Bibliografia Warmii i Mazur
      • Bibliotekarz Warmińsko-Mazurski
      • VariArt
      • Wydawnictwa WBP
    • Statut
    • Regulaminy
    • Nagrody
    • Wawrzyn
    • Projekty
      • Projekty realizowane
      • Projekty zakończone
  • OFERTA
    • Oferta edukacyjna
    • Oferta kulturalna
      • Wystawy
      • Spotkania autorskie
      • Dyskusyjny Klub Książki
      • Podróżniczy Klub „Południk”
      • Zagraj z nami w gry bez prądu
    • Wypożyczalnia Międzybiblioteczna
    • Digitalizacja
      • Skaner mobilny
      • Klaster WMBC
    • Oferta dla osób z dysfunkcją wzroku
      • Informacje
      • Audiobooki
      • Dokumenty dźwiękowe
      • Czasopisma dźwiękowe
      • Lista książek w plikach tekstowych
      • Wielka Litera
      • Filmy z audiodeskrypcją
    • Usługi
      • Wydruki, ksero
      • Usługi introligatorskie
      • Wynajem sal
    • Kawa w Bibliotece
  • WYDARZENIA
    • Kalendarium WBP
    • Wydarzenia bibliotek publicznych woj. warmińsko-mazurskiego
  • DLA CZYTELNIKÓW
    • Jak zostać użytkownikiem?
    • Zasady korzystania ze zbiorów
    • Oferta biblioteki w PJM
    • Moje konto
    • Nowości w zasobach
    • Regulaminy
    • Blogosfera
    • Lokalizacje
    • Konkursy
    • Wydarzenia bibliotek publicznych woj. warmińsko-mazurskiego
  • DLA BIBLIOTEKARZY
    • Aktualności
    • Szkolenia i konferencje dla bibliotekarzy
    • Do wypożyczenia
    • Statystyka i badania
    • Materiały metodyczne
    • Sieć biblioteczna

O projekcie

Aktualności

Lista klubów

Recenzje książek

Spotkania autorskie

Archiwum

Bator Joanna „Chmurdalia” (recenzja)

Kalejdoskop istnień

Nie sposób przygodność losu ludzkiego mierzyć miarą logiki. Fragmentaryczność, zbieżność, a jednocześnie nieprzewidywalność zdarzeń stanowią o codzienności. Najnowsza powieść Joanny Bator „Chmurdalia” utkana jest z przypadkowych losów, zawiłych niczym pajęcza sieć. Historie bohaterów, które przędą tę sieć, zaplątują się w sobie, przenikają wzajemnie i raz w nią złapane, mocują się niczym w zasadzce życia, rodziny, pokolenia, historii i płci.

Genealogia rodziny Chmurów rozpoczyna się we wcześniejszej książce Joanny Bator „Piaskowej Górze”. Tu autorka swoje postacie – ociosane żelaznym narzędziem PRL-owskiej cenzury – sytuuje na Śląsku. Z kolei „Chmurdalia” jest wyjściem poza wyłączność owej rzeczywistości, a szlak ten przedziera główna bohaterka i najmłodsza z rodu Chmurów – Dominika Chmura. I tak jak w pierwszej części historii Chmurów obce kraje, symboliczny Eneref były fantomem, egzotycznymi marzeniami, tak w „Chmurdalii” świat poza granicami kraju staje się realnością. Parafraza tytułu powieści „chmur – dali”, zaczerpniętego skądinąd z leśmianowskiej poetyki, niesie metaforyczne odczytanie jego sensu jako bezkresu marzeń, zaproszenie do konfrontowania z możliwością szczęścia, ale bólu i cierpienia.

Historia bohaterów Bator jest wielogłosowa, wiedziona w nielinearnej, ruchomej przestrzeni. W „Chmurdalii” nie ma skonkretyzowanego centrum. Presja dynamiki i zmienności organizuje powieściową rzeczywistość. Zwłaszcza obszar doświadczeń i eksploracji z udziałem Dominiki, który sytuuje się poza jakimkolwiek układem, poza planem na życie, wymyka się czasowi zastanemu, na rzecz życia tu i teraz. W istocie symptomem zachowań Dominiki Chmury jest ucieczka – czy to przed wołającym z oddali duchem przeszłości, czy przed zapachem śmierci, a również i ucieczką przed krępującym gorsetem społeczno – rodzinnych norm.

W powieści Joanny Bator relacja matka – córka nie funkcjonuje, ich światy nie są wspólnotą przeżyć. Dominika świadomie odłącza się od pra- materii, matki, przerywa pępowinę, hołubi swoją wsobność, roztaczając dystans, także z powodu inności, mówiąc językiem powieści aurą „homoniewiadomo”. Natomiast w zgoła odmiennej sytuacji żyje matka Jadwiga, która matczyną troską i nadgorliwością uczuć chciałaby uładzić i zatrzymać przy sobie dziecko, a za wymarzoną formułę wspólnego świata przyjmuje scenariusz rodem z serialowej Dynastii. A jednak układ matki i córki w powieści Joanny Bator, mimo sprzecznych modeli życia oraz różnic poglądów, jest jednym z istotniejszych determinantów. Między Jadzią a Dominiką, a także innymi bohaterkami m.in. Sarą – Grażynką, Eulalią – Dominiką, czy Dominiką – Sarą buduje się swoista siostrzana wspólnota, sfera kobiecego kodu. Matka – kobieta – rodzicielka bowiem pieczętuje nasze istnienie, jest – chcąc nie chcąc – nieodwołalnie wpisana w przeznaczenie ludzkości. Podążając tropem myślowym feministki Lucy Irigaray „ciało – w – ciało z matką”, Bator uprawomocnia genealogię kobiet, wiążąc w jedną opowieść losy prababek, córek, historie kobiet z czasu wojny z czasami teraźniejszymi. Postacie żeńskie – jak warto zauważyć – w obu tomach powieści o rodzie Chmurów są siłą wiodącą, stoją na straży arche – matki, tkają wespół całą historię (przypowieść o syrenach, odwołanie do hotentockiej Wenus). Dlatego język powieści ma bardzo cielesną wymowę, przepełniony jest zmysłami, węchem, metafizyką ruchu (taniec Grażynki).

U Joanny Bator ten, który potrafi być sam ze sobą, ze swoją innością, samotnością, wkracza w granice dojrzałości, stan samoświadomości. Świadomość swojego losu pozwala bohaterce Dominice stanąć o krok od niego, czyli własnego przeznaczenia. Historie ludzkie w „Chmurdalii” – mimo że osobne, to dialogują ze sobą, nakładają się na siebie, przenikają, odkształcając w ten sposób – choćby minimalnie – los oraz bieg zdarzeń życia drugiego człowieka. Dla Dominiki w powieści otwarcie nowej przestrzeni, furtki na świat nastąpiło brutalnie, był to moment graniczny, czyli trauma wypadku. Odtąd, jak w zasadach perpetuum mobile, zaczyna się wieczny ruch do świata i dążenie ku Innemu.

„Chmurdalia” Joanny Bator jest ornamentem, mozaiką złożoną z wielu ludzkich historii, z popękanych i potłuczonych przez doświadczenie skrawków i odłamków egzystencji. Spoiwem wiążącym je jest sens języka, dialogu, który dopełnia i nasyca istnienie bohaterów. Niewątpliwie w przypowieści Bator zwycięża otwartość i zdolność do stwarzania samego siebie w konfrontacji z dynamiką życia i żywiołem doświadczeń czy to szczęśliwych, czy trudnych, ale zawsze poddanych próbie wyzwania.

Kamila Nawrot, DKK Ełk

 

KATALOG I BAZY

  • Katalog online
  • Wykaz czasopism
  • e-zasoby
  • Nowości w zasobach

Dane adresowe:

Wojewódzka Biblioteka Publiczna, biuro: 10-117 Olsztyn, ul. 1 Maja 5
wbp@wbp.olsztyn.pl

O BIBLIOTECE

  • Informacje ogólne
  • Działy
  • Godziny otwarcia
  • Regulaminy

Zakup nowości

Instytucje kultury

Deklaracja dostępności

Polityka prywatności

OFERTA

  • Oferta edukacyjna
  • Oferta kulturalna
  • Digitalizacja
  • Usługi
Herb województwa warmińsko-mazurskiegoInstytucja Kultury
Samorządu Województwa
Warmińsko-Mazurskiego

DLA CZYTELNIKÓW

  • Jak zostać użytkownikiem?
  • Zasady korzystania ze zbiorów
  • Moje konto
  • Blogosfera

Poznaj lepiej nasz region:

DLA BIBLIOTEKARZY

  • Aktualności
  • Szkolenia i konferencje
  • Do wypożyczenia
  • Sieć biblioteczna

Biuletyn Informacji Publicznej WBP Olsztyn

Wojewódzka Biblioteka Publiczna, biuro: 10-117 Olsztyn, ul. 1 Maja 5

  • Facebook Główny
  • Facebook Piątka
  • Facebook WMBC
  • YouTube
  • Instagram
  • Blogosfera
Skip to content
Open toolbar Dostępność

Dostępność

  • Powiększ tekstPowiększ tekst
  • Pomniej tekstPomniej tekst
  • Odcienie szarościOdcienie szarości
  • Wysoki kontrastWysoki kontrast
  • NegatywNegatyw
  • Podkreśl linkiPodkreśl linki
  • Reset Reset