Muzyczne (ko)repetycje – Harmonia sfer i klasycyzm. Dźwięk i czas jako wymiary muzyki

O czasie, dźwiękach, pentatonice bezpółtonowej i harmonii sfer opowiadał na spotkaniu w Muzotece Krzysztof D. Szatrawski, kulturoznawca, poeta, pisarz i tłumacz. Klasycyzm dążył do równowagi treści i formy. Estetyka normatywna wymagała od dzieła obok równowagi również logicznego pomysłu, przejrzystości, zwięzłości, wykończenia, jasnego określenia i rozgraniczenia rodzajów. Klasycznymi stały się wszystkie te utwory, które mające postać doskonałą i wzorową. Zwrot do antyku jako nosiciela najwyższych wartości pozwolił konsekwentnie tworzyć wielkie formy operowe i muzyki instrumentalnej. Forma muzyczna stała się sposobem na zagospodarowanie czasu, a czas w muzyce sfer stał się czynnikiem, który nie ucieka.

Od najdawniejszych czasów na gruncie muzyki zmagały się dwie potężne energie – dźwięk i czas. Z jednej strony dźwięk związany z brzmieniem, współbrzmieniem, harmonią, zgodnością lub konfliktem, dający przyjemność lub niepokojący, z drugiej czas najczęściej objawiający się jako rytm, porządkujący zjawiska akustyczne, wyznaczający moment, w którym dźwięki się pojawiają i czas ich trwania, powtarzalność bądź zmienność struktur rytmicznych a wreszcie pozwalający konstruować rozwinięte formy cykliczne, które rekonstruowane w pamięci odbiorców stają się uniwersalnym wehikułem introspekcji. 19 lutego przypadła kolejna rocznica urodzin Mikołaja Kopernika, twórcy teorii opisującej porządek świata, jednego z ojców nowoczesnego myślenia w nauce. Z porządkiem wszechświata już starożytni kojarzyli jakości muzyczne. W kulturze nowożytnej Europy muzyka klasyczna odzwierciedla zmianę o kopernikańskim charakterze. Warto przy okazji spojrzeć na osiągnięc ia tej niezwykłej epoki.

Krzysztof D. Szatrawski

 

Cykl „Muzyczne (ko)repetycje” to wykłady poświęcone różnym zagadnieniom muzyki klasycznej i współczesnej, próba ponownego odkrycia pozornie znanych tematów i utworów, ale i spotkania z zupełnie nowymi motywami. Wykładom towarzyszy również prezentacja utworów muzycznych.