Jerzy Giedroyc – Książę Emigrantów

Wojewódzka Biblioteka Publiczna prezentuje wystawę Jerzy Giedroyc – Książę Emigrantów, przygotowaną przez Towarzystwo Opieki nad Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu wspólnie z Muzeum Wychodźstwa Polskiego im. Ignacego Jana Paderewskiego.
Wernisażowi towarzyszył pokaz filmu REDAKTOR w reżyserii Ignacego Szczepańskiego.

Dla mnie emigracja jest kwestią walki. Nie o utrzymanie tego co było, ale o pewne sprawy zasadnicze. Dla mnie taką zasadniczą sprawą była niepodległość Polski – mówił Jerzy Giedroyc.

Celem wystawy jest przypomnienie postaci Jerzego Giedroycia oraz przybliżenie autorów zamieszkałych na emigracji z Kręgu Kultury (Andrzej Bobkowski, Józef Czapski, Witold Gombrowicz, Gustaw Herling-Grudziński, Marek Hłasko, Konstanty Jeleński, Leszek Kołakowski, Czesław Miłosz, Juliusz Mieroszewski, Sławomir Mrożek, Jerzy Stempowski …).

W 1947 roku do zrujnowanego domu w Maisons-Laffitte wprowadziło się kilkoro polskich emigrantów. Nazwa tego podparyskiego miasteczka, w którym wciąż działa Instytut Literacki, do dziś jest dla Polaków synonimem wolnej kultury i wolnej myśli.

Kiedy bowiem powstawały fundamenty zjednoczonej Europy, Polska zniewolona była przez komunistyczną Rosję. Redakcja Kultury stała się wówczas swoistą ambasadą naszego kraju dbając, by sprawy polskie nie zniknęły z horyzontu europejskiego myślenia, ale też – by europejskość nie zniknęła ze świadomości Polaków.

Przez pół wieku niezależna polska myśl rozwijała się we Francji, korzystając z gościnności Francuzów. O malarzu Józefie Czapskim, jednym z założycieli Instytutu Literackiego, generał de Gaulle mówił, że przyjmie go zawsze, o każdej porze dnia i nocy. To Instytut Literacki wreszcie – pośród tysięcy innych tytułów, które nad Wisłą, jako „nieprawomyślne”, ukazać się nie mogły – wydawał książki Andrzeja Bobkowskiego, Józefa Czapskiego, Witolda Gombrowicza, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Konstantego Jeleńskiego, Czesława Miłosza, Borysa Pasternaka, Aleksandra Sołżenicyna, Simone Weil, Raymonda Arona czy Alberta Camusa.

Tą niezależnością Kultura – ale i: kultura – przez kolejne dekady mogła się cieszyć we Francji. Wpływu, jaki wywarła w tym czasie na polskie elity intelektualne i polityczne, nie sposób przecenić. Przesłania działalności Kultury w tych trudnych czasach docierały także do Białorusinów, Czechów, Litwinów, Rosjan i Ukraińców.

Autorką scenariusza wystawy jest Agnieszka Mitkowska z Towarzystwa Opieki nad Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu. Projekt graficzny jest dziełem Hanny Milanowicz.