Regionalia 2022

ABRAMSKI, Paweł
Wilcze złoto : kryminalna historia z powojennego Olsztyna / Paweł Abramski. – Warszawa : Wydawnictwo W promieniach, 2022. – 487 s. ; 21 cm. – ISBN 978-83-961084-5-6

BALLO, Andrzej
Bodajże / Andrzej Ballo. – Szczecin : Wydawnictwo Forma, 2022. – 60 s. ; 15×15 cm. – ISBN 978-83-66759-78-7
Tomik poezji. Autor z Lidzbarka Warmińskiego.

BARAŃSKI, Marek
Kameruję – podróżuję i inne wiersze wybrane / Marek Barański ; wybór i posł. Jan Jastrzębski. – Warszawa : Signi Zygfryd Słapik, 2022. – 151, [1] s. ; 21 cm. – ISBN 978-83-964257-0-6
Autor poezji z Olsztyna.

BIAŁKOWSKI, Tomasz
Lekkie objawy życia / Tomasz Białkowski. – Olsztyn : Stowarzyszenie Pisarzy Polskich. Oddział, 2022. – 340, [4] s. ; 21 cm. – ISBN 978-83-955788-5-4
Powieść autora z Olsztyna.

BRAKONIECKA, Hanna
Każdy ma inne oczy czyli 77 opowieści o innych plus dwie dodatkowe / Hanna Brakoniecka ; autor opowieści Odkrycie na strychu i Warto Paweł Rupala. – Olsztyn : Pracownia Wydawnicza ElSet, 2022. – 175, [1] s. ; 21 cm. – ISBN 978-83-66075-81-8
Autorka z Olsztyna.

CYFUS, Edward
Droga do pojednania : wspomnienie o Johannesie Gehrmannie / Edward Cyfus. – Olsztyn : Agencja WIT Witold Mierzejewski, 2022. – 111, [1] s. : fot., portr. ; 24 cm. – ISBN 978-83-955898-6-7
Ksiądz katolicki, działacz społeczny związany z Warmią.

DAUKSZEWICZ, Krzysztof
Nie widziałem jeszcze, jak płaczesz : wiersze wszystkie / Krzysztof Daukszewicz ; [obrazy i rys. Joanna Milewicz]. – Warszawa : Prószyński i S-ka, 2022. – 159, [1] s. : il. ; 21 cm. – ISBN 978-83-8234-371-7

DAUKSZEWICZ, Krzysztof
Jak płynie wódeczka na wsi i w miasteczkach / Krzysztof Daukszewicz. – Warszawa : Prószyński i S-ka, 2022. – 448 s. ; 21 cm. – ISBN 978-83-8234-373-1
Zbiór anegdot.

GAJEWSKA, Zuzanna
Burza / Zuzanna Gajewska. – Warszawa : Prószyński i S-ka, 2022. – 339, [1] s. ; 21 cm. – ISBN 978-83-8234-349-6
Powieść kryminalna autorki pochodzącej z Młynar. Akcja rozgrywa się w Młynarach.

GROTH, Andrzej
Elbląg : od pradziejów do współczesności / Andrzej Groth. – Pelplin : Wydawnictwo Bernardinum, 2022. – 443, [1] s. : faks., fot., il., mapy, portr. ; 22 cm. – Bibliogr. s. 439-442. – ISBN 978-83-8127-831-7

JAX, Joanna
Wojenna miłość / Joanna Jax. – Chorzów : Videograf, 2022. – 435, [5] s. ; 21 cm. – ISBN 978-83-7835-918-0
Powieść autorki z Olsztyna. Treść nie dot. regionu.

LETKIMAN, Antonina
Miłość uskrzydla / Antonina Letkiman. – Olsztyn : [wydano nakładem autora], 2022. – 64 s. ; 17 cm. – ISBN 978-83-963511-2-8
Tomik wierszy autorki zam. w Żabim Rogu.

LUDWICZAK, Anna
Wierne zegary / Anna Wanda Ludwiczak ; [il. Andrzej Taborski]. – [Działdowo] : Stowarzyszenie Działdowska Kuźnia Słowa, 2022. – 104, [4] s. : il. ; 21 cm. – ISBN 978-83-961420-3-0
Tomik wierszy autorki związanej z Działdowską Kuźnią Słowa.

ŁBIK, Lech
Kult błogosławionej Doroty w Prusach krzyżackich / Lech Łbik. – Kęty : Wydawnictwo Marek Derewiecki, 2022. – 181, [2] s. : il. ; 21 cm. – Bibliogr. s. [153]-165. – Indeks. – ISBN 978-83-66941-21-2

MAJEWSKA, Anna Klara
Bachur : historia rodziny von R. / Anna Klara Majewska. – Kraków : Wydawnictwo Literackie, 2022. – 308, [4] s. ; 21 cm. – ISBN 978-83-08-07480-0
Powieść. Akcja rozgrywa się w Prusach Wschodnich. Autorka nie związana z regionem.

MANELSKA, Małgorzata
Dotyk Mazur. Cz. 2, Pożegnanie / Małgorzata Manelska. – Warszawa : WasPos, cop. 2022. – 362, [2] s. ; 21 cm. – ISBN 978-83-8290-002-6
Powieść obyczajowa autorki ze Szczytna. Akcja rozgrywa się m.in. na Mazurach. Stanowi część 3. cyklu (część 1. pt.: Zapach Mazur ; część 2. pt.: Barwy Mazur).

MATYSZCZAK, Marta
Taka tragedia w Tałtach / Marta Matyszczak. – Wrocław : Wydawnictwo Dolnośląskie, cop. 2022. – 301, [1] s. ; 20 cm. – ISBN 978-83-271-6193-2
Powieść kryminalna, której akcja rozgrywa się na Mazurach.

MICHALAK, Katarzyna
Najpiękniejszy sen / Katarzyna Michalak. – Kraków : Znak JednymSłowem, 2022. – 319, [1] s. ; 21 cm. – (Saga mazurska / t. 6). – ISBN 978-83-240-7311-5
Powieść obyczajowa. Kontynuacja powieści pt. Gwiazdka z nieba (2017), Promyk słońca (2018), Kropla nadziei (2018), Trzy życzenia (2018), Uśmiech losu (2019). Akcja rozgrywa się na Mazurach. Autorka [właśc. Katarzyna Lesiecka] pochodzi z Warszawy.

MIELCZYŃSKA, Urszula
Iskierka dnia / Urszula Mielczyńska. – Płośnica ; [Działdowo] : Stowarzyszenie Działdowska Kuźnia Słowa, 2022. – 91, [9] s. : il. ; 21 cm. – ISBN 978-83-961420-8-5
Tomik poezji. Autorka związana z Działdowską Kuźnią Słowa.

PERZYŃSKI, Benedykt Zygfryd
Patrioci czy bandyci? : sylwetki żołnierzy Batalionu “Znicz” i Obwodu “Mewa” walczących z organami władzy ludowej m.in. na terenie powiatu działdowskiego oraz sylwetki konfidentów i funkcjonariuszy UBP oraz MO z obszaru działań ww. oddziałów ROAK / Benedykt Zygfryd Perzyński. – Działdowo : Starostwo Powiatowe, 2022. – 160, [2] s. : faks., fot., portr. ; 24 cm. – Bibliogr., netogr. s. 159-161. – ISBN 978-83-953941-5-7

PIĄTEK, Irmina
Najcenniejszy lek / Irmina Piątek. – Przecław : Agrafka Wydawnictwo, 2022. – 223, [3] s. ; 21 cm. – ISBN 978-83-66915-45-9
Powieść. Akcja rozgrywa się na Mazurach. Autorka nie pochodzi z regionu.

PIETRZYK, Agnieszka
Las zaginionych / Agnieszka Pietrzyk. – Poznań : Czwarta Strona, cop. 2022. – 358, [2] s. ; 21 cm. – ISBN 978-83-67176-34-7
Powieść kryminalna, której akcja rozgrywa się w okolicach Elbląga (jest to także rodzinne miasto autorki).

Prowadzeni orędziem Maryi : nowenna gietrzwałdzka : zeszyt piąty : Pani Gietrzwałdzka, nawołująca do trwania w Chrystusie / red. Bartłomiej Matczak ; red. cz. katechet. Adam Bielinowicz. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2022. – 106, [2] s. : fot., il. ; 24 cm. – Bibliogr. s. 21-22. – ISBN 978-83-963850-0-0

RAWA, Tadeusz
Pieszo przez Życie / Tadeusz Rawa. – Olsztyn : Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, cop. 2022. – 73, [3] s. ; 22 cm. – ISBN 978-83-8100-333-9
Tomik wierszy autora z Olsztyna.

Rok mazurski w gminie Dźwierzuty / [red. Ewa Dolińska-Baczewska, Radosław Dąbrowski]. – Dźwierzuty : Gminny Ośrodek Kultury, [2022]. – 107, [1] s. : faks., fot., il., mapy ; 23 cm. – Bibliogr., netogr. przy niektórych pracach. – ISBN 978-83-963700-0-6
Rok mazurski – cykl wydarzeń poświęcony historii regionu i gwarze mazurskiej, w ramach którego zorg. konkurs literacki, sympozjum naukowe oraz konkursy rękodzielnicze i plastyczne.

SAWICKA, Wioletta
Viktoria : miłość zza żelaznej kurtyny / Wioletta Sawicka. – Warszawa : Prószyński i S-ka, 2022. – 631, [1] s. ; 20 cm. – ISBN 978-83-8295-019-9
Powieść autorki z Olsztyna. Stanowi część 5. cyklu (część 1. pt.: Oleńka. Panienka z Białego Dworu ; część 2. pt.: Franka. W obcym domu ; część 3. pt.: Maria. Dziewczyna z kwiatem we włosach ; część 4. pt.: Anna. Gorzki smak miodu).

ŚLESZYŃSKI, Jan
Najważniejsza / Jan Śleszyński. – Gdynia : Novae Res, cop. 2022. – 423, [5] s. ; 21 cm. – ISBN 978-83-8219-714-3
Powieść obyczajowa autora ur. w Olsztynie. Zaw. wzmianki dot. miasta.

ŚWIDZINIEWSKI, Jakub
Bezlitosny jak chleb / Jakub Świdziniewski. – Olsztyn : Miejski Ośrodek Kultury, 2022. – 47, [1] s. ; 21 cm. – ISBN 978-83-959891-2-4
Tomik poezji. Autor z Olsztyna.

WALICHNOWSKI, Feliks
Początek : rok 1945 / Feliks Walichnowski. – [s.l.] : [s.n.], [2022]. – [16] s. : fot., il. ; 21×30 cm.
Poezja autora z Olsztyna.

WILCHOWSKA, Karolina
Apartament grzechu / Karolina Wilchowska. – Warszawa : Wydawnictwo WasPos, cop. 2022. – 240, [6] s. ; 21 cm. -ISBN 978-83-8290-030-9
Powieść autorki z Dywit. Treść nie dot. regionu.

Katolicka, Święta Warmia

Warmia była zawsze wierna Bogu i Kościołowi katolickiemu, zasługując na zaszczytne miano Świętej Warmii – tak o ziemi warmińskiej mówił papież Jan Paweł II. Przejawem tej świętości jest ponad 2,5 tys. lokalnych zabytków architektury sakralnej, miejsca kultu związane z objawieniami, relikwiami, cudownymi wizerunkami i przydrożne kapliczki. Jej świadectwem była także obecność i działalność wybitnych ludzi Kościoła: Jana Dantyszka, Marcina Kromera, Stanisława Hozjusza. Przebywały tu takie osobistości jak Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II, kardynał Stefan Wyszyński czy też prymas Józef Glemp. Śladami tych znaczących postaci i miejsc wiedzie szesnaście przystanków Świętej Warmii: Bałdy, Gietrzwałd, Olsztyn, Głotowo, Dobre Miasto, Lidzbark Warmiński, Stoczek Klasztorny, Bisztynek, Reszel, Święta Lipka, Tłokowo, Krosno, Chwalęcin, Pieniężno, Frombork i Braniewo. Kolejnych szesnaście przystanków tworzą miejsca mniej znane i oczywiste, ale równie ciekawe i atrakcyjne turystycznie. Są to leżące w okolicach Szlaku Świętej Warmii stare warmińskie miasta należące do sieci Cittaslow: Barczewo, Biskupiec, Jeziorany, Orneta i Olsztynek oraz urokliwe, malownicze wsie: Bartąg, Brąswałd, Ełdyty Wielkie, Jonkowo, Klebark Wielki, Kurki, Międzylesie, Płoskinia, Sząbruk i Świątki. I tym właśnie miejscom poświęcony jest podpowiednik turystyczny pt. Okolice Szlaku Świętej Warmii autorstwa Kazimierza Kisielewa i Wojciecha Krzysztofa Szalkiewicza. Jest to kolejne opracowanie dotyczące tego tematu, po wydanym w 2020 r. przewodniku pielgrzymkowym pt. Szlak Świętej Warmii.

Celem publikacji jest próba wydobycia Warmii z cienia Mazur, pomoc zwiedzającym w zrozumieniu tej tych terenów, natomiast jej mieszkańcom w przywróceniu pamięci o tych ziemiach. Książka przybliża Warmię w kontekście wiary, której duch przesiąka jej krajobraz, architekturę, kulturę, sztukę, gwarę i klimat tu panujący. Każde z szesnastu opisanych w nim miejsc charakteryzują najbardziej znane miejsca, postaci, zabytki, czy też zjawiska. Tak też Barczewo to Bernardyni, biskup Andrzej Batory i Feliks Nowowiejski, Brąswałd – Maria Zientara-Malewska, ksiądz Barczewski i historyczne polichromie, a np. Orneta, to miasto smoka, legend i kamieniczek z podcieniami. Opowieść o każdej miejscowości rozpoczyna się od historii związanej z jej powstaniem, nie brakuje także widocznych śladów dawnej głębokiej wiary żyjących tu ludzi, czyli przepięknych przydrożnych warmińskich kapliczek – najbardziej rozpoznawalnego elementu wiejskiego krajobrazu. Widoczną manifestacją katolickiej religijności mieszkańców Świętej Warmii są też obecne w każdej wsi i miasteczku kościoły, w których szukano religijnego oparcia w trudnych czasach. Jednym z najcenniejszych zabytków świątyń całej Świętej Warmii są witraże, które odgrywały ważną rolę estetyczną i edukacyjną. Natomiast charakterystycznym zjawiskiem i zwyczajem Warmii była dawna, rozwijana od XVII w. tradycja łosier, czyli w gwarze warmińskiej pielgrzymek ofiarnych do miejsc odpustowych bądź najbliższych kościołów.

Przewodnik cechuje staranna i dopracowana warstwa graficzna, w postaci map, rycin i fotografii najbardziej znanych zabytków, charakterystycznych symboli i jedynych w swoim rodzaju warmińskich pejzaży. Na końcu opracowania znajduje się interesujący dodatek w postaci opisów tras i szlaków pielgrzymkowych, krajoznawczych oraz związanych z pobytem na Warmii ważnych postaci historycznych: Mikołaja Kopernika, czy też Napoleona Bonaparte. Bogato ilustrowany suplement zawiera omówienie Szlaku świętego Jakuba (Camino de Santiago), Szlaku Kopernikowskiego, Szlaku Napoleońskiego, Szlaku Łyny i Warmińskiej Łynostrady, Gościńca Niborskiego, Szlaku Węgierskie ślady na Warmii oraz Szlaku Zamków Gotyckich. Warmia przez ponad trzy stulecia była odrębnym, silnym ośrodkiem kultury, nauki, wiary katolickiej, opierając się naciskom germanizacyjnym, stała się także z czasem silną ostoją polskości. Warto tę krainę i jej historię wydobyć z cienia niepamięci.

Małgorzata